Εργαστήρια Ψυχοδράματος στο Θερινό Ολοήμερο Καλλιτεχνικό Εργαστήριο του Κ.Θ.Β.Ε.

Κάθε εβδομάδα το Ολοήμερο Θερινό Καλλιτεχνικό Εργαστήρι του Κρατικού Θεάτρου Βόρειας Ελλάδας οργανώνει ένα καλλιτεχνικό αφιέρωμα στις εικαστικές και παραστατικές τέχνες μιας πόλης ή χώρας, προσκαλώντας τα παιδιά στον κόσμο της έκφρασης και της δημιουργίας.

Η δεύτερη εβδομάδα του φετινού προγράμματος αφιερώθηκε στη Βενετία και την Commedia dell’ arte. Το Ψυχόδραμα στην Εκπαίδευση πραγματοποίσε τρία εργαστήρια για τα παιδιά με κεντρικό θέμα το ταξίδι.

Βιωματικό Εργαστήριο Ψυχοδράματος “Η μαγική βαλίτσα”

“Τι θα έβαζες στη μαγική σου βαλίτσα για τη Βενετία; Ποιο αντικείμενο θα σε έκανε να αισθάνεσαι σα στο σπίτι σου;

Τα παιδιά αποφάσισαν ότι αυτή η μαγική βαλίτσα μπορεί να χωρέσει το κάθετί, όσο μικρό ή όσο μεγάλο κι αν είναι, όσο βαρύ ή όσο ελαφρύ, ορατό ή αόρατο. Ο καθένας και η καθεμιά δημιούργησε ένα πίνακα ζωγραφικής με το αντικείμενο που επέλεξε και τον/την κάνει να νιώθει οικεία. Στη συνέχεια τα παιδιά ανέβηκαν στη σκηνή για να παρουσιάσουν το αντικείμενο που επέλεξαν. Εκεί, μπήκαν στη βαλίτσα που χωράει τα πάντα! Δεν μίλησαν από το ρόλο τους, αλλά άλλαξαν ρόλο με το αντικείμενο που ζωγράφισαν. Συστήθηκαν και μοιράστηκαν για τη ζωή του παιδιού που τα έβαλε στη βαλίτσα και για τους λόγους που είναι τόσο σημαντικά.

Είμαι το αγαπημένο του παιχνίδι και θα με πάρει μαζί, γιατί συνήθως στα ταξίδια περνάει αρκετές ώρες χωρίς παρέα και του είμαι απαραίτητο.”

Είμαι το δωμάτιό της, με τα ρούχα της, τα παιχνίδια και τα βιβλία της! Αν μπορούσε θα με έπαιρνε παντού μαζί της.”

Το κορίτσι που ζωγράφισε έβαλε μέσα στη βαλίτσα το σπίτι της που έχει αναμμένο τζάκι.

Τα παιδιά μπορούν θαυμάσια να αλλάξουν ρόλο από μικρή ηλικία με άλλα πρόσωπα ή αντικείμενα, καθώς συνδέονται με τους ανθρώπους και τα πράγματα με αυθορμητισμό, δημιουργικότητα και φαντασία. Η αλλαγή ρόλων είναι μια εμπειρία που τα απελευθερώνει και τους επιτρέπει να μοιραστούν όσα αισθάνονται και σκέφτονται. To παιχνίδι ρόλων αποτελεί την πιο γνώριμη έκφανση του παιδικού παιχνιδιού και αποτέλεσε πηγή απόλυτης έμνευσης για τον J.L Moreno, εμπευστή του ψυχοδράματος. Πριν την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου συνήθιζε να παίζει στα πάρκα της Βιέννης με τα παιδιά, μετατρέποντας μαζί τους τις ιστορίες σε παιχνίδια ρόλων που εξελίσσονταν και δημιουργούσαν “μαγικά βασίλεια”. [1]

Βιωματικό Εργαστήριο Ψυχοδράματος “Η παρέα μου στο ταξίδι”

“Ποιον θα έπαιρνες μαζί σου σε ένα ταξίδι σου στη Βενετία;”

Στο δεύτερο εργαστήριο η ομάδα ασχολήθηκε με τους σημαντικούς ανθρώπους που ο καθένας και η καθεμιά επιλέγει να πάρει μαζί του σε ένα ταξίδι στη Βενετία. Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με το κοινωνικό άτομο, που σύμφωνα με τον J.L Moreno, είναι το μικρότερο κύτταρο της κοινωνίας. Αποτελείται από τα άτομα με τα οποία συνδεόμαστε συναισθηματικά με θετικό, αρνητικό ή ουδέτερο τρόπο. Για τη γραπτή αποτύπωση του κοινωνικού μας ατόμου τοποθετούμε το όνομά μας στο κέντρο ενός χαρτού και γύρω γύρω όλους εκείνους με τους οποίους συνδεόμαστε συναισθηματικά και διαμορφώνουν το τοπίο των σχέσεών μας. Το πόσο κοντά ή μακριά τοποθετούμε αυτά τα πρόσωπα αποτυπώνει τη συναισθηματική εγγύτητα ή απόσταση που χαρακτηρίζει τη σχέση μας μαζί του/της.

Βιωματικό Εργαστήριο Ψυχοδράματος “Το κοινωνικό μου άτομο σαν ταξίδι”

Το τρίτο εργαστήριο, για παιδιά ηλικίας 9 – 12 ετών, κινήθηκε αρχικά γύρω από τις σχέσεις που δημιουργήθηκαν μεταξύ των μελών της ομάδας κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Με τη βοήθεια κοινωνιομετρικών ασκήσεων [2] τα παιδιά σχημάτισαν σε πραγματικό χρόνο το δυναμικό χάρτη των μεταξύ τους συνδέσεων, τοποθετώντας το δεξί τους χέρι στον ώμο του παιδιού που επιλέγουν στο άκουσμα ερωτήσεων όπως οι παρακάτω:

Ποιον γνωρίζεις καλύτερα από την ομάδα;”

Ποιον θα ήθελες να γνωρίσεις καλύτερα και αισθάνεσαι ότι δεν είχατε ακόμα την ευκαιρία να συναντηθείτε;”

Με ποιον ή ποια από την ομάδα θα ήθελες να πας σε ένα ταξίδι στη Βενετία;”

Από ποιον ή ποια νιώθεις ότι έμαθες κάτι αυτές τις μέρες;”

Μετά από κάθε επιλογή είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν σε αυτόν/η που επέλεγαν για κάθε ερώτηση.

Είδα ότι έχεις πολύ καλή σχέση με τη μικρή σου αδερφή και κατάλαβα ότι εγώ είμαι σκληρή με τη δική μου. Από εσένα έμαθα ότι μπορώ να είμαι πιο γλυκιά μαζί της.”

Είσαι ήρεμη και φιλική, ενώ εγώ συνήθως φωνάζω. Μου μαθαίνεις πώς να είμαι πιο ήρεμη.”

Όταν σε είδα σκέφτηκα ότι δε θα κάνουμε καλή παρέα. Μου έμαθες ότι έκανα λάθος γιατί τελικά είσαι πολύ ωραίος τύπος.”

Εδώ, το ταξίδι έχει μεταφορικό νόημα, και αφορά το ταξίδι των σχέσεων. Στη συνέχεια τα παιδιά έφτιαξαν στο χαρτί το κοινωνικό τους άτομο με τεράστιο ενδιαφέρον αναδεικνύοντας την εξαιρετική σημασία που έχουν για τη ζωή και την ανάπτυξή τους οι σχέσεις που αναπτύσσουν, αλλά και ο τρόπος που αυτές εξελίσσονται.

[1] Kende H., Psychodrama with Children. Healing children through their own creativity. Routledge, 2017.

[2] Για την ανάδειξη των σχέσεων και των δυναμικών μιας ομάδας ο J. L. Moreno ανέπτυξε την επιστήμη της κοινωνιομετρίας (Moreno, 1953).